Turkish-HOWTO
  Görkem Çetin, gorkem@gelecek.com.tr
  v1.0, 21 September 1999

  Bu belge, Linux işletim sistemi altındaki Türkçe sorunlarına çözüm
  getirmek amacıyla, mevcut Türkçe desteğinin nasıl kullanılabileceğini
  anlatıyor.
  ______________________________________________________________________

  Table of Contents


  1. Giriş

     1.1 Sürüm değişiklikleri

  2. HOWTO belgeleri

     2.1 Tüm HOWTO belgelerini nerede bulabilirim?
        2.1.1 Türkçe-NASIL belgeleri
           2.1.1.1 Diğer Türkçe kaynaklar

  3. Klavye ayarları

     3.1 Klavye tuş takımı yüklenmesi
     3.2 Bu tuştakımlarını nerede bulabilirim?

  4. Metin ekran (konsol) yazıtiplerinin yüklenmesi

     4.1 Son düzeltmeler

  5. Çeşitli uygulamalarda Türkçe kullanımı

     5.1 Pine
     5.2 Netscape
     5.3 KDE altında Türkçe
     5.4 kvt
     5.5 GNOME altında Türkçe

  6. Zaman dilimi ayarları

  7. X Window desteği

     7.1 X Window Türkçe yazıtiplerinin yüklenmesi
     7.2 X Window altında Türkçe klavye kullanılması

  8. Yapılacaklar



  ______________________________________________________________________

  1.  Giriş

  Bu belge, Linux ve bazı özel durumlarda UNIX işletim sisteminde Türkçe
  kullanabilmek için gereken eklemeler hakkında okuyucuyu bilgilendirmek
  için yazıldı. Türkçe'ye ait olan latin5, bir başka adıyla ISO8859-9
  standardının, Amerika ve bazı Avrupa ülkelerince kullanılan latin1
  standardı ile aynı olmaması nedeniyle sadece Linux değil, hemen hemen
  tüm işletim sistemlerinde bu sorunu fazlasıyla yaşıyor olmalısınız.
  İleride ele alınacak konular ile bu sıkıntıların pek çoğunu
  atlatacağınızı ümit ediyorum. Eğer metin ekranda, X Window altında
  Türkçe yazamıyor ve okuyamıyorsanız, pine ve Netscape gibi
  uygulamalarda Türkçe karakterleri göremiyorsanız bizi izlemeye devam
  edin.

  Bu belgedeki çözüm denemelerimi Red Hat Linux ile yaptım.  Çalışmayan,
  eksik bilgi içeren ya da eklenmesinde fayda gördüğünüz bir bölüm
  gördüğünüzde gorkem@gelecek.com.tr adresine bir ileti yollamanız
  yeterlidir. Özellikle diğer Linux dağıtımlarında yapılacak işlemler
  farklı olabilir, bu nedenle çeşitli Linux dağıtımlarında
  karşılaştığınız çözümleri bana gönderebilirsiniz.



  1.1.  Sürüm değişiklikleri

  Sürüm 1.0 : Turkish-HOWTO'nun yazılması. Hala belirli alanlarda Türkçe
  sorunları yaşadığımdan dolayı bu belgenin 1.0 sürümde kalmayacağını
  ümit ediyorum. Dosya, birtakım alanlarda eksiklikler içerebilir.
  Burada görmek istediğiniz ne varsa bana bir ileti gönderin. Tüm
  mektuplarınıza cevap vermeye çalışacağım.



  2.  HOWTO belgeleri

  Linux'un HOWTO belgeleri, Linux meraklıları tarafından biraraya
  getirilmiş ve hepsi belirli bir konuyu ele alan inceleme yazılarından
  oluşuyor. Hem teorik, hem de pratik çözümler içeren bu belgeleri tüm
  Linux kullanıcılarının okumalarını tavsiye ederim.


  2.1.  Tüm HOWTO belgelerini nerede bulabilirim?



  ·  Dağıtımla birlikte : Eğer çalışır durumda bir Linux dağıtımınız
     varsa, bazı durumlarda güncelliğini kısmen yitirmiş, ancak değerli
     bilgiler içeren belgelere /usr/doc dizininden erişebilirsiniz.
     Buradaki HOWTO dizini altında ise tahmin edebileceğiniz gibi HOWTO
     belgelerini bulabilirsiniz.

  ·  Eğer HOWTO belgelerini kurmamışsanız, ya da elinizde bir Linux
     dağıtımı yoksa en yakın sunsite arşivinden de bu belgeleri almanız
     mümkün: www.metu.edu.tr/ldp/HOWTO <www.metu.edu.tr/ldp/HOWTO>


  2.1.1.  Türkçe-NASIL belgeleri


  Bazı HOWTO belgelerinin çevrilmesi sonucu oluşturulan Türkçe Linux-
  NASIL sayfalarına www.linux.org.tr <http://www.linux.org.tr>
  adresinden ulaşabilirsiniz.


  2.1.1.1.  Diğer Türkçe kaynaklar


  ·  Türkiye Linux Kullanıcıları Grubu, www.linux.org.tr
     <http://www.linux.org.tr>

  ·  Gelecek Bilişim ve İletişim A.Ş, www.gelecek.com.tr
     <http://www.gelecek.com.tr>


  Haber öbekleri :



  ·  news.pcmagazine.com.tr (pcmag.linux)

  ·  news.istanbul.edu.tr (tr.bilgisayar.isl-sistemleri.linux)



  Kitaplar :


  Türkiye'de Linux ile ilgili çıkmış tüm yayınlara www.gelecek.com.tr
  <http://www.gelecek.com.tr> adresinden ulaşabilirsiniz.



  3.  Klavye ayarları

  Bu bölümde, metin ekranda Türkçe yazmak için gerekli programları
  inceleyeceğiniz. Bunlardan ilki, bilgisayara Türkçe klavye tuş takımı
  haritasını gösterecek olan loadkeys komutudur. loadkeys komutu ve
  uygun bir Türkçe klavye dağılımı haritası yardımıyla istediğimiz bir
  Türkçe klavyeyi (Q Türkçe, F Türkçe gibi) yükleyebiliriz.



  3.1.  Klavye tuş takımı yüklenmesi


  loadkeys komutunun kullanımı çok basittir. Dağıtımınızda bulunan ve
  /usr/lib/kbd/keymaps/i386 dizini altına yerleştirilmiş olan klavye
  haritalarından bir tanesini seçin. Aslında klavye haritalarının adını
  bilmek zorunda değilsiniz, burada kullanabileceğiniz dosyaları ve ne
  tip bir klavyeyi yüklediklerini görebilirsiniz:



  ·  trq.map : Türkçe Q klavye

  ·  trf.map : Türkçe F klavye

  ·  tralt.map : Bu klavye ile, ALT tuşu ile birlikte bastığınız bir
     karakterin karşılığı olan Türkçe karakter ekranda belirecektir.
     Örnek olarak ALT ve "c" karakterlerine bastığınız zaman "ç", ALT ve
     "G" karakterlerine bastığınızda ise "Ğ" harfi görülecektir. Bu
     klavye dağılımı, Q klavyeye alışkın, ancak arada bir Türkçe yazmak
     isteyenler için ideal görününüyor. Ancak hızlı kullanmak için biraz
     zaman istiyor.



  Şimdi loadkeys komutunu birkaç örnekte kullanalım:



       $ loadkeys trq.map                 (Türkçe Q klavye haritasını yükle)
       $ loadkeys trf.map                 (Türkçe F klavye haritasını yükle)
       $ loadkeys tralt.map               (Türkçe F klavye haritasını yükle)



  Eğer normal US klavye haritasına dönmek isterseniz, defkeymap klavye
  eşlem dosyasını kullanın.


       $ loadkeys defkeymap



  Yapılan tüm işlemler tüm sistemde etkin olacaktır. Bir kullanıcı
  çalışma yaptıktan sonra sistem kapanıncaya, ya da başka bir klavye
  dağılımı yüklenince değin klavye düzeni aynı kalır.



  Not: Çoğu Linux dağıtımlarında bulunan kbd paketi sistemde
  kullanılabilecek klavye eşlem (dağılım) dosyalarını ve yazıtiplerini
  içerir. Son zamanlarda, diskten tasarruf sağlamak amacıyla hem
  yazıtipi, hem de klavye eşlem dosyaları sıkıştırılarak
  kullanılmaktadır. Bu tip sıkıştırılmış dosyaların sonu .gz ile biter
  (örneğin trq.map.gz).  loadkeys ve setfont komutları herhangi bir
  sorunla karşılaşmadan bu dosyaları okuyabilecek ve gerekli işlemleri
  yapacaktır.



  3.2.  Bu tuştakımlarını nerede bulabilirim?

  Eğer kullandığınız dağıtımda trq.map, trf.map ya da tralt.map klavye
  eşlem dosyalarını bulamıyorsanız ve yukarıdaki komutları işlerken hata
  mesajı alıyorsanız, ftp.gelecek.com.tr
  <ftp://ftp.gelecek.com.tr/pub/turkce> adresinden bu dosyaları
  indirmeniz mümkündür.



  Dilediğiniz klavye düzenini, Red Hat dağıtımında yeralan
  /etc/sysconfig/keyboard dosyasına ekleyebilirsiniz. Kullanabileceğiniz
  dosya isimlerinden bazıları trq, trf ve tralt'tır.


  4.  Metin ekran (konsol) yazıtiplerinin yüklenmesi


  Metin ekranda Türkçe görebilmek için birkaç işleme daha ihtiyacımız
  var. Bunlardan ilki Türkçe karakterleri içeren yazıtiplerinin
  yüklenmesi. Bir yazıtipini yüklemek için setfont komutunu
  kullanıyoruz.



       $ setfont latin5u-16.psf.gz



  Yukarıdaki komut /usr/lib/kbd/consolefonts dizini altındaki
  latin5u-16.psf.gz yazıtipi dosyasını yükledi. Bu dizin altında
  yeralan, ya da yukarıda belirttiğim ftp adresinden indirdiğiniz ve adı
  latin5 ile başlayan tüm yazıtipleri Türkçe karakterler içerir. Birkaç
  deneme de siz yapın. Özellikle latin5u-12 ve latin5u-14 dosyaları daha
  küçük yazıtipi içerir ve ekranda aynı anda daha çok karakter
  görüntüleyerek çalışma alanınızı genişletir.



  Metin ekranda kullanabileceğiniz tüm Türkçe yazıtiplerini
  ftp.gelecek.com.tr <ftp://ftp.gelecek.com.tr/pub/turkce> dizini
  altında bulabilirsiniz.
  4.1.  Son düzeltmeler

  Atılması gereken birkaç adım daha kaldı. Önce /etc/inputrc dosyası
  içine aşağıdaki satırları ekleyin. Eğer dosya yoksa kendiniz
  oluşturun.



       set input-meta on
       set convert-meta off
       set output-meta on



  Ardından /etc/profile dosyasının sonuna, aşağıdaki satırları ekleyin.



       export INPUTRC=/etc/inputrc



  Artık rahatlıkla bash komut satırı altında Türkçe yazabilir ve
  okuyabilirsiniz. Yukarıda yapılan işlemleri eğer /etc/rc.d/rc.local
  dosyasına eklerseniz, herkes için tanımlı bir klavye eşlem dosyası ve
  yazıtipi yaratmış olursunuz:



       setfont latin5u-16.psf
       loadkeys trq.map.gz



  5.  Çeşitli uygulamalarda Türkçe kullanımı



  5.1.  Pine


  Pine ile Türkçe ileti göndermek ve almak istiyorsanız, .pinerc
  dosyasında, character-set değişkeninin karşısında, aşağıdaki
  değişikliği yapmanız gerekiyor:



       # Reflects capabilities of the display you have. Default: US-ASCII.
       # Typical alternatives include ISO-8859-x, (x is a number between 1 and 9).
       character-set=ISO-8859-9



  Yukarıdaki değişiklikleri yaptıktan sonra, pine ile kolayca Türkçe
  karakterler içeren e-posta yollayabilirsiniz.



  5.2.  Netscape


  Netscape'te yazıtipi seçimi için, Edit - Preferences - Appearance -
  Fonts - For the Encoding menüsüne gidin ve buradan ``Turkish
  (iso-8859-9)'' seçeneğini işaretleyin. Daha aşağıda yeralan ``Use my
  default fonts, overriding document-specified fonts'' seçeneğini
  işaretlemeniz halinde ise Netscape, sadece sizin belirttiğiniz
  yazıtiplerini ekranda gösterecektir.  Yine de Netscape ile Türkçe
  yazıtiplerini görmekte sıkıntı çekerseniz View -> Encoding -> Turkish
  (ISO-8859-9) seçeneğini işaretlemelisiniz.

  Genel kural olarak yazıtipini seçmenize izin veren tüm yazılımlarda
  Türkçe yazıtiplerini kullanabilirsiniz.



  5.3.  KDE altında Türkçe


  KDE pencere arayüzünün büyük bir kısmı Türkçeye çevrildi. 1.0
  sürümünden itibaren gelen Türkçe desteği ile pek çok uygulama
  yazılımını Türkçe çalıştırabiliyorsunuz.



  KDE altında, programların Türkçe çalışması ve mesajların Türkçe
  çıkması için kcontrol programını çalıştırın. Sol tarafta yeralan
  Desktop - Language menüsü içinde ilk dil olarak Turkish'i seçin.
  Bundan sonra açacağınız her KDE programı, eğer destekleniyorsa Türkçe
  çalışacaktır.



  5.4.  kvt


  kvt, KDE ile birlikte gelen bir terminal emülasyon programıdır. kvt'de
  kullanacağınız yazıtipini seçmek için, sırasıyla


  ·  Seçenekler - Yazıtipi menüsüne girin.

  ·  Karakterler seçeneğinin yanındaki düğmeden iso-8859-9 seçeneğine
     tıklayın.

  ·  İsterseniz boy, tür ve diğer seçeneklere de gözatabilir ve bunları
     değiştirebilirsiniz. Özellikle Courier yazıtipi en iyi görüntüyü
     sağlayacaktır.

  ·  kvt'ye geri dönün.

  Artık kvt altında Türkçe yazabilirsiniz. Ancak X Window'da henüz
  Türkçe karakterlerinizi tanıtmadıysanız yukarıda yazılanları yapmak
  mümkün olmaz.  Bunun için önce ``X Window Türkçe yazıtiplerinin
  yüklenmesi'' başlığı altında yeralan yönergeleri izleyin.



  kvt'nin yeni bir sürümünü kullanmanız halinde, önce kvt'yi çalıştırın,
  ardından farenin sağ tuşuyla kvt üzerinde herhangi bir noktaya basın.
  Yukarıdaki maddeleri sırasıyla takip edin.



  5.5.  GNOME altında Türkçe

  GNOME masaüstü altında, özellikle gnome terminal altında
  yaşayabilmeniz muhtemel Türkçe karakter sorununa çözüm için, aşağıdaki
  maddeleri uygulayın:



  ·  Bir gnome terminal açın. GNOME panelinin (ekranın en altında)
     üzerinde yeralan ekran görüntüsü üzerine tıklayabilirsiniz.

  ·  Settings - Preferences içine girin. Font karşısındaki kutucukta,
     halen kullanılan yazıtipi yeralmaktadır. Karşısındaki kutuya
     (Browse) tıklayın.

  ·  Filter sekmesine tıklayın. Charset bölümünden ISO8859-9'u seçin.
     Ok'i tıklayın.

  ·  Ok diyerek son pencereden de çıkın. Şimdi gnome terminalde Türkçe
     karakterleri görebileceksiniz.



  6.  Zaman dilimi ayarları


  Türkiye, Greenwich'ten 2 saat ileride yeralan zaman dilimi kuşağı
  içindedir. Bunu, bir e-posta aldığınız zaman iletinin en üst kısmında
  yeralan +02:00 işaretinden de anlayabilirsiniz. Eğer hatalı bir zaman
  diliminde yeralıyorsanız, yapılması gereken işlemler aşağıdadır.
  Alternatif olarak, Red Hat ve Mandrake dağıtımlarıyla gelen timeconfig
  paketi zaman dilimini ayarlamanız konusunda yardımcı olacaktır.



  Önce /etc/localtime saat ayarı dosyasını silin:



       # rm /etc/localtime



  Ardından, bu dosyayı bir sembolik bağ ile,
  /usr/share/zoneinfo/Europe/Istanbul dosyasına bağlayın.



       # ln -s /usr/share/zoneinfo/Europe/Istanbul /etc/timeconfig



  timeconfig paketinde ise sadece ``Turkey'' seçeneğini işaretleyin ve
  çıkın.

  Eğer /etc/localtime dosyası yoksa, başta sendmail olmak üzere pek çok
  programda hoş olmayan hata mesajları alırsınız.


  7.  X Window desteği



  Metin tabanlı bir ekran altında Türkçe yazdıktan ve uygulamalarımızı
  Türkçe yazıtipleriyle kullanmaya başladıktan sonra X Window altında
  nasıl Türkçe yazılır ve okunur, görelim.


  7.1.  X Window Türkçe yazıtiplerinin yüklenmesi


  Öncelikle yapmamız gereken, Türkçe yazıtiplerinin X Window'a
  tanıtılmasıdır. X Window açılırken, hangi yazıtiplerini yükleyeceğini
  belirlemek amacıyla bazı öntanımlı dizinlere bakar. Bu dizinler,
  /usr/X11R6/lib/X11/XF86Config dosyasında belirtilmiştir.



  RPM paketlerini kurabileceğiniz bir dağıtım kullanmanız halinde,
  Türkçe yazıtiplerini ve klavye harita ek dosyasını yüklemişseniz,
  işiniz çok kolay. Bu dosyaları yükleyip yüklemediğinizi bilmiyorsanız
  aşağıdaki komutu çalıştırın.



       # rpm -qa | grep ISO8859-9
       XFree86-ISO8859-9-75dpi-fonts-2.1.2-1
       XFree86-ISO8859-9-2.1.2-1
       XFree86-ISO8859-9-100dpi-fonts-2.1.2-1



  Yukarıdaki satırlara benzer bir çıktı almış olmanız gerekiyor (sürüm
  numaraları farklı olabilir). Eğer almadıysanız Türkçe yazıtiplerini
  kurmamışsınız demektir. Eğer Red Hat Linux kullanıyorsanız, CD'yi
  sürücüye yerleştirip sırayla şu işlemleri yapın:



       # mount /dev/cdrom
       # cd /mnt/cdrom/RedHat/RPMS/
       # rpm -i XFree86-ISO8859-9-75dpi-fonts-2.1.2-1
       # rpm -i XFree86-ISO8859-9-2.1.2-1
       # rpm -i XFree86-ISO8859-9-100dpi-fonts-2.1.2-1



  Yazıtiplerini ve klavye eşlem dosyasını sisteminize kurduktan sonra
  bir sonraki adıma geçin.



  Şimdi, daha önce yarım bıraktığımız noktaya geri dönelim. X Window'un
  yükleyeceği yazıtiplerinin bulunduğu dizinler
  /usr/X11R6/lib/X11/XF86Config  dosyasında belirtiliyordu.



  Bu dosya içinde, aşağıdakine



  FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc/"
  FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi/:unscaled"
  FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi/:unscaled"
  FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Type1/"
  FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Speedo/"



  ya da buna



       FontPath    unix/-1



  benzer satırlar göreceksiniz.

  Bu satırların en başına, kurduğumuz Türkçe yazıtipleri neredeyse o
  dizinin adını yazıyoruz. Red Hat Linux 6.0'dan itibaren Türkçe
  yazıtipleri /usr/share/fonts/ISO8859-9 dizinine kuruluyor. Bu dizin
  patikasını XF86Config dosyasının en üstüne ekleyelim. Tüm Türkçe
  yazıtipleri kurulmuşsa /usr/share/fonts/ISO8859-9 dizini altında
  aşağıdaki dosyaları görebilirsiniz:



       # ls -al /usr/share/fonts/ISO8859-9/
       total 17
       drwxr-xr-x   5 root     root         1024 Feb 13 19:04 .
       drwxr-xr-x  11 root     root         1024 Feb 15 18:46 ..
       drwxr-xr-x   2 root     root         6144 Feb 13 19:04 100dpi
       drwxr-xr-x   2 root     root         6144 Feb 13 19:04 75dpi
       drwxr-xr-x   2 root     root         1024 Feb 13 19:04 misc



  Şimdi ISO8859-9 dizininde Türkçe yazıtiplerimizin bulunduğunu
  /usr/X11/lib/X11/XF86Config dosyasında belirtelim.



       FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/ISO8859-9/misc"
       FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/ISO8859-9/75dpi"
       FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/ISO8859-9/100dpi"
       FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/misc/"
       FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/75dpi/:unscaled"
       FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/100dpi/:unscaled"
       FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Type1/"
       FontPath   "/usr/X11R6/lib/X11/fonts/Speedo/"



  Tabi, bu dosyada "FontPath  unix/:-1" satırı varsa, ekleme yapacağınız
  üç satırı da "FontPath   unix/:-1" satırının başına koymanız
  gerekiyor.



  Şu anda yazıtiplerimizi sisteme tanıtmış durumdayız. X Window
  açılırken önce en üstteki FontPath bilgileri okunacaktır.

  Şimdi X Window'a girin. Netscape ile herhangi bir Türkçe dosyayı
  görüntüleyebilirsiniz.



  7.2.  X Window altında Türkçe klavye kullanılması


  Sıra geldi klavye ayarlarının yapılmasına. Red Hat ile birlikte,
  Türkçe klavye eşlem dosyaları da geliyor. Bu dosyalar,
  /usr/X11R6/lib/X11/etc dizininde yeralıyorlar:



       # cd /usr/X11R6/lib/X11/etc/
       # ls -al xmodmap.*
       -r--r--r--   1 root     root         4988 Oct 10 10:53 xmodmap.std
       -rw-r--r--   1 root     root         2764 Oct  6  1998 xmodmap.tralt
       -rw-r--r--   1 root     root         2316 Oct  6  1998 xmodmap.trf
       -rw-r--r--   1 root     root         2316 Oct  6  1998 xmodmap.trq



  Yukarıdaki dosyalar sırasıyla standart Amerikan klavye, alt Türkçe
  klavye, F klavye ve Q Türkçe klavyeye karşılık geliyor. X Window'a
  girerken bu klavyelerden bir tanesini aktif hale getirmemiz gerekiyor.
  Örnek olarak, Q Türkçe klavyenin, X Window açılırken etkin olması
  için, /home/kullanıcı-adı/.xinitrc dosyasına aşağıdaki satırı
  eklemelisiniz.



       xmodmap /usr/X11R6/lib/X11/etc/xmodmap.trq



  .xinitrc dosyasına, kullandığınız pencere yönetecisini çalıştıracak
  şekilde bir eklenti de yapmanız gerekecektir. Bu eklentiyi de
  yaptıktan sonra dosyanın son hali aşağıdakine benzer bir hal alır:



       xmodmap /usr/X11R6/lib/X11/etc/xmodmap.trq
       startkde



  Tabi siz startkde yerine istediğiniz pencere yöneticisini çalıştıracak
  şekilde bir komut yazabilirsiniz.

  X Window'a girdikten sonra da klavye haritasını değiştirmek mümkündür.
  Bunun için yukarıda örneği bulunan xmodmap komutunu doğrudan xterm
  altında çalıştırabilirsiniz.

  X Window altında kullanılan klavye eşlem dosyalarından xmodmap.tralt,
  konsol ekranda kullanılan tr.alt dosyasından biraz farklılık
  gösteriyor.  Konsol altında, herhangi bir Türkçe karakteri bastırmak
  için ALT tuşunu kullanırken, X Window altında ALT-GR tuşunu
  kullanmalısınız.

  XFree86'daki güzel bir özellik de, konsolda kullanılan klavye eşlem
  dosyasının aynısının, X Window açılırken de kullanılabilmesi. Bunun
  için, /usr/X11R6/lib/X11/XF86Config dosyasında,
       XkbDisable



  şeklinde bir satırın bulunması gerekir.



  8.  Yapılacaklar


  Nefesimin yettiği bir noktada, uluslararasılaştırma (i18n -
  internationalizaton) ve yerelleştirme (l10n - localization) konularına
  da girmek istiyorum. Bu sayede örneğin aynı kaynak kodu derleyerek,
  farklı diller için farklı tarih gösterimleri sunabilirsiniz. Bir dosya
  içinde sıralama yaparken "ç" karakterinin, "c"den hemen sonra
  gelmesini sağlayabilirsiniz. i18n sayesinde bir yazılımın kullanışlığı
  çok artar. KDE gibi güzel bir masaüstü paketini şimdi Türkçe
  kullanabiliyorsanız bunu i18n desteğine borçlusunuz.

  Bunların yanında, sırada Star Office'in Türkçe ayarlarının yapılması
  var. Sağolsun Sun Microsystems, Star Office'i serbest bırakarak Linux
  kullanıcılarının çok gelişmiş bir ofis paketine sahip olmalarına
  yardım etti. Bize de bu nimetten yararlanmak kaldı.

  Sevgi, saygı, Linux